Zo lang ik mij kan herinneren, heb ik last van een herfst- en winterdip. Een dip kan mentaal zijn, maar zeker ook fysiek. Toen ik jonger was, werd ik bijvoorbeeld elke herfst/winter ziek. Ik kon er haast een wekker op zetten wanneer ik last zou krijgen van een keelontsteking en hoge koorts (namelijk rondom mijn verjaardag op 15 december). Ook kreeg ik hersenvliesontsteking in de herfst (een paar dagen vóór mijn verjaardag), die doorliep in de winter. Naarmate ik ouder werd, kwam de dip meer tot uiting op gevoelsniveau (en was ik dus vaak verdrietig op mijn verjaardag). Ik kreeg sombere gedachten en gevoelens van verdriet en eenzaamheid, voelde me lusteloos en had weinig zin om dingen te ondernemen. Ik wilde me terugtrekken, het leven voelde vaak als ‘teveel.’ Ik begreep niet waarom ik me zo voelde.
Tegenwoordig begrijp ik beter wat er speelt. Ik heb gewoon minder energie gedurende de herfst- en wintermaanden. Dit is fysiologisch verklaarbaar, omdat we in deze periode een vitamine D-tekort hebben. Vitamine D wordt voor het grootste deel uit zonlicht (uv-straling) gehaald, maar tijdens de herfst en winter is dit veel minder vaak en minder intens aanwezig. We hebben vitamine D, net zoals andere vitamines, nodig voor een gezond werkend lichaam. Als je net als ik een getinte huidje hebt, dan is het tekort nog groter, omdat het voor mensen met een getinte huid moeilijker is om vitamine D aan te maken. Het gevolg is dus een vitamine D-tekort, met bijbehorende klachten als een lage weerstand, vermoeidheid, lusteloosheid, concentratieproblemen en vaak ook een toename in behoefte aan koolhydraat- en suikerrijk voedsel. We hebben immers een energietekort en gaan daarom op zoek naar snelle suikers om weer energie te krijgen.
De titel van dit blog is ‘12 dingen die je kunt doen om je herfstdip tegen te gaan’, maar zou eigenlijk ‘12 dingen die je kunt doen om met je herfstdip om te gaan’ moeten zijn. Want de dip tegengaan, is als thuiskomen van een koude kermis. Het kost nog meer energie om je te verzetten tegen wat er is, en we hebben die energie juist hard nodig. Je kan je nog zo goed voorbereiden, maar soms is de dip er gewoon. Accepteren dat die er kan zijn, is eigenlijk stap 1. Hieronder deel ik wat mij verder heeft geholpen – en nog steeds helpend is – om beter kunnen omgaan met mijn dip in deze periode.
Accepteer je herfstdip
- Accepteer dat je nu minder energie hebt. De dip is seizoensgebonden. Het is tijdelijk. De seizoenen komen en gaan, dus ook die dip zal vanzelf overgaan. Na regen komt zonneschijn. Je gaat goed voor jezelf zorgen tijdens deze kortere dagen. Je hoeft niet harder, langer of vaker te werken, of beter je best te doen. Je overleeft dit. Wat mij ook helpt, is om uit te spreken naar anderen dat ik minder energie heb, en ik dus minder energie heb om bepaalde dingen te ondernemen. Uitgaan? Nee, bedankt. Na 20.00 uur afspreken? Misschien in het voorjaar weer, maar niet nu. Door het uit te spreken, accepteer en normaliseer ik dat ik minder energie heb, en dat ik mijn leven daarop ‘inplan.’
- Over seizoenen gesproken: de herfst staat symbool voor loslaten wat je niet langer dient en het opzoeken van verstilling. De winter staat voor introspectie; keer naar binnen, reflecteer en voel hoe het met je gaat. Als het voorjaar in maart aanbreekt, dan is het weer tijd om naar buiten te keren en plannen te maken. Maar dat is nu nog even niet. Kan je een voorbeeld nemen aan de vier seizoenen en meeleven op het ritme ervan?
Vul je vitamine D voorraden aan - Ga naar buiten als het licht is. Neem de fiets in het weekend naar die vriendin, of maak een lunchwandeling tijdens een werkweek en neem je bammetje mee. Geniet van eventuele zonnestralen op je huid. Wees minimaal 20 minuten onafgebroken buiten. Ook als het regent: ga naar buiten! Neem een paraplu mee en/of doe je regenjas aan. Voor mij helpt buiten zijn het allerbeste om minder last te hebben van de dip.
- Eet vaker voedsel dat van nature vitamine D bevat, zoals vette vis (zalm, haring of makreel), visolie, kaas en eieren.
- Slik vitamine D-supplementen, neem deze in tijdens een vetrijke maaltijd. Deze supplementen kan je kopen bij de drogist. Wil je weten hoeveel microgram je per dag nodig hebt, dan raad ik je aan om een bloedonderzoek te laten doen bij je huisarts.
Breng je energievreters- en gevers in kaart - Kijk eens kritisch naar je agenda voor komende periode. Bij welke afspraak slaat de vermoeidheid direct toe, alleen al bij het lezen ervan? Waarbij voel je dat het ‘teveel’ is? Kijk of je deze afspraken kunt verplaatsen naar een andere dag/week/maand, of zelfs helemaal kunt schrappen. Onthoud dat het tijd is om naar binnen te keren, om jezelf niet voorbij te lopen.
- Kijk nog een keer naar je agenda. Bij welke afspraken voel je emoties van blijdschap, enthousiasme of opgetogenheid? Kijk of je die activiteiten frequenter kunt inplannen.
- Plan ook genoeg hersteltijd in. Herstellende activiteiten zijn bijvoorbeeld lezen, knutselen, puzzelen, slapen, mediteren en mijmeren. Iets waarbij je niet veel hoeft na te denken, waardoor je kunt opladen na een periode van (mentale) inspanning. Maak het jezelf comfortabel en gemakkelijk.
Kies voor gezonde gewoonten - De supermarkt ligt weer vol met heerlijke zoete zaligheden zoals kruidnoten, roomboterstaven en chocoladeletters in allerlei gekke smaken. Dit hoort bij het seizoen, ervan genieten hoort natuurlijk bij het leven! Maar juist tijdens deze periode is het goed om een goede basis in je voedingspatroon aan te houden. Eet voldoende groenten uit het seizoen (minimaal 250 gram per dag), kies voor volkoren graanproducten, drink 2-3 liter water of thee (zonder suiker), haal genoeg gezonde vetten uit noten, pitten en zaden en zorg voor een eiwitbron in je maaltijden (zoals (plantaardige) zuivel, vis, vlees of vegetarische producten zoals tahu en tempeh). Als de basis goed is, dan is die zoete hap als extraatje dat ook.
- Beweeg. Eerder noemde ik al om naar buiten te gaan, maar kies ook een sport waar je blij van wordt. Sporten zorgt voor de aanmaak happy hormones, daar hebben we meer van nodig tijdens onze dip. Ik weet dat het verleidelijk is om op de bank te ploffen na een werkdag, maar het geeft nóg meer voldoening om op de bank te ploffen nadat je een uurtje voor jezelf hebt gesport.
- Slaap beter, slaap meer. Zorg voor een verstillende avondroutine, waardoor je je lichaam het signaal geeft dat het bijna tijd is om naar bed te gaan. Neem bijvoorbeeld een kopje thee en een warme douche voor het slapengaan, schrijf je gedachten op of lees een paar bladzijden uit een boek. Leg je telefoon weg, minimaal een uur voor het slapengaan.
- En de allerlaatste tip is om in verbinding te blijven met de mensen om je heen. Ik bespeur bij mezelf soms de neiging om me terug te trekken tijdens de herfst- en wintermaanden, waardoor ik me meer alleen ga voelen. Dus bel die vriendin, regel een date, ga op bezoek bij je tante of nodig je broer of zus uit om te komen eten. Je hebt er een tikkeltje energie voor nodig, maar het levert ook veel energie op.
Tot zover mijn tips voor het omgaan met een dip tijdens de herfst- en wintermaanden. De rode draad in deze tips is: erken dat je klachten ervaart en denk na over wat jij nodig hebt. Harder of langer werken of druk bezig zijn met allerlei zaken kunnen je dip juist verergeren. Door bewust bezig te zijn met zelfzorg, zal je de dip als minder belastend ervaren.
Herken jij de symptomen van een dip? Welke tips heb jij die helpen om beter met een dip te kunnen omgaan?